21 Dec Nëse nuk e dinit : Kuajt u zbutën në stepat perëndimore euroaziatike më shumë se 4000 vjet më parë

Në një studim të botuar këtë javë në revistën Nature, shkencëtarët analizuan gjenomet e lashta të kuajve nga të gjitha qendrat e dyshuara të zbutjes, duke përfshirë Iberinë, Anadollin dhe stepat e Euroazisë Perëndimore dhe Azisë Qendrore.

Megjithese zbutja e kuajve transformoi lëvizjen e njerezve ne perditshmerine e tyre dhe ne luftime, ende edhe sot origjina gjenetike dhe gjeografike e kuajve shtëpiake moderne mbetet  e panjohur.

Sipas te dhenave, ekzistojne prova për një prejardhje kuajsh shtëpiak të lidhur me vendbanimin Botai në Azinë Qendrore rreth vitit 3500 pes, por dihet se këta kuaj të lashtë nuk kanë lidhje me kuajt shtëpiakë modernë.

“Ka patur informacione se ne periudhen kohore midis 4000 dhe 6000 viteve më parë keta ekzemplare ekzistonin por ky fakt nuk eshte vertetuar akoma,” tha autori i vjetër i studimit, Profesor Ludovic Orlando, një studiues në Qendrën d’Anthropobiologie et de Génomique de Toulouse në Université Paul. Sabatier.

Për të përcaktuar me saktësi atdheun e kalit modern shtëpiak, profesor Orlando dhe kolegët e tij mblodhën mbetjet e 273 kuajve të lashtë nga vende që më parë konsideroheshin si rajone të mundshme të zbutjes së kuajve.

Nëpërmjet analizës së ADN-së të izoluar nga këto ekzemplarë, ata identifikuan një qendër zbutjeje në stepat e Euroazisë Perëndimore, veçanërisht në rajonin e poshtëm Vollga-Don, nga ku kuajt u përhapën në të gjithë botën 4200 vjet më parë.

“Të dhënat gjenetike tregojnë gjithashtu një demografi shpërthyese në atë kohë, pa ngjashmëri në 100,000 vitet e fundit,” -tha profesor Orlando.

“Kjo ndodhi kur ne morëm kontrollin mbi riprodhimin e kafshëve dhe i riprodhuam dhe i shumëfishuam.”

Studiuesit lidhën më tej lëvizjen kritike dhe përshtatjet e sjelljes te kuajt duke përfshirë qëndrueshmërinë, aftësinë për të mbajtur peshë, bindjen dhe qëndrueshmërinë ndaj stresit që janë të lidhura me kalërimin me përzgjedhjen pozitive të dy gjeneve: GSDMC dhe ZFPM1.

“Kalërimi dhe përdorimi i karrocave luftarake me rrota mbështeti përhapjen e kuajve të porsa zbutur dhe brenda rreth 500 viteve nga zbutja fillestare, kjo racë e re kuajsh zëvendësoi të gjitha popullatat e tjera të mëparshme në të gjithë Euroazinë,”.